Vrijdag 16 maart. Nederland staat in het teken van goede, mooie dingen: Het is vrijwilligersdag bij NL doet. Ook ik moet er aan geloven. Vandaag ben ik de beste vriend van een zwaar gehandicapte. Vandaag denk ik niet aan geld, vandaag denk ik aan goed. Vrijwilliger zijn zit niet in mijn aard, om het beleefd te zeggen. Ik ben een materialistisch kreng dat denkt in geld en spullen. Bang ben ik. Bang voor mensen die anders zijn dan ik. Vanaf vandaag is alles anders. Ik ben niet bang voor kwijlende oude mensen, ik ben bang voor de keiharde waarheid.
Die keiharde waarheid vind ik in de vorm van een persoon in een rolstoel. Terwijl ik samen met 'een van de betere' cliënten op pad ben, Loes, kijk ik naar een zeer ongelukkig uitziende persoon in een rolstoel. Ans heeft een voedingssonde en kan niet praten. Door middel van krijsen, schreeuwen of huilen laat zij haar emotie de vrije loop. Ans gaat, na lang aandringen, mee op deze vrijwilligersdag. Een uitje naar de schaapskooi in Ottoland. Of Ans er zin in heeft weet niemand, maar ze gaat mee. Ans heeft vandaag niet te maken met een vrijwilliger, daar is ze 'te slecht' voor, aldus haar vaste begeleidster. Haar begeleidster is niet wie je verwacht. Je verwacht een meelevende vrouw van midden 40 die gespecialiseerd is in billenwassen en theekransjes. Maar nee, naast Ans loopt een meisje van 18 jaar.
Terwijl Loes gezellig in mijn zij port en schreeuwt hoe leuk ze me vindt, kijk ik voorzichtig richting Ans. Eenmaal aangekomen kijkt ze wat ongelukkig naar beneden. Ze gilt zomaar uit het niets. Het meisje praat rustig tegen haar aan en vraagt of ze wil dat haar jas uitgetrokken wordt. Ze reageert niet, maar gilt ook niet meer. De jas wordt uitgetrokken en Ans lijkt te kalmeren. Het meisje lijkt haar gedachten te kunnen lezen. Er komt een vriendelijke vrouw langs die ons vraagt of we misschien een plakje ontbijtkoek willen. De begeleidster van Ans fluistert haar toe dat ze dat niet mag. Ans krijgt namelijk voeding binnen via een slangetje. Ans wordt overgeslagen en de schaal met plakjes ontbijtkoek maakt het rondje af. Opeens stromen de tranen over haar wangen. Dit zijn geen tranen voor aandacht, dit zijn tranen van verdriet. Echt verdriet. De begeleidster pakt Ans bij haar schouder en troost haar. ''Het is jammer dat je niet kunt eten zoals ieder ander, maar alles komt goed. Ik ben hier voor jou en niemand anders.''
Terwijl Loes voor de zevenduizendste keer roept hoe leuk ze me vindt, besef ik me ineens met wie ik allemaal te maken heb. Ik bevind mij in een kring met mensen die niets begrijpen van de wereld om ons heen. Als ik mijn iPhone pak word ik vreemd aangekeken door Loes. Ze vraagt aan mij wat ik in mijn handen heb. Ik leg haar uit dat het een ding is waarmee je met mensen kunt praten. Loes lacht en zegt dat ze me leuk vindt. Ik lach terug. Naast ons zit P. P. durft geen contact te zoeken met mensen. Hij is zowel zwaar lichamelijk als geestelijk gehandicapt. Hij staat om de paar minuten op, schreeuwt dan even en gaat weer zitten. Niemand kijkt er van op, behalve ik. Naast hem zit A. A. is een oudere man die veel plezier lijkt te hebben. Hij vraagt aan me of ik samen met hem wil zingen. Hij kent geen liedjes, maar bedenkt ze zelf. Toch zing ik mee, alsof ik het ken. Totdat hij me beetpakt. Hij lijkt angstig en vraagt hoe laat ik in de avond naar bed ga. Ik zeg hem dat ik rond 11 uur naar bed zal gaan. A. vraagt aan mij of hij dan mee mag, zodat hij niet alleen is. Ik lach en zeg hem dat hij altijd langs mag komen waarop de angst plaats maakt voor twee rode wangen en een brede lach.
De eerste paar mensen mogen een kijkje nemen in de schapenstal. Honderden schapen stuntelen over elkaar heen tussen het hooi terwijl de fotograaf van de krant binnen komt lopen. Ik schud hem de hand en vertel hem dat ik degene ben die het stuk gaat schrijven. Loes is er als eerste bij. Ze port me voor de zoveelste keer in mijn zij en roept hoe spannend ze het vindt dat ze in de krant komt. Ze wordt op de foto gezet door de fotograaf en straalt. ''Ik kom in de krant!'' galmt door de stallen. Ze is door het dolle heen. Ik ben blij voor haar maar realiseer me ook dat Loes de echte wereld niet kent. Ik weet dat mensen met vooroordelen deze krant zullen lezen, mensen die anders zijn dan zij, en waarschijnlijk het beeld 'zielig' bij haar hebben. Voor dit moment maakt het niet uit. Loes geniet.
Het is tijd om te gaan. De cliënten hebben hun medicijnen genomen, ze hebben de schapen gezien. Iedereen is moe maar voldaan. Ans heeft een mooie knuffel gekocht voor haar verzameling. Loes roept nogmaals in mijn oor hoe geweldig ze alles heeft gevonden. Als ik iedereen gedag heb gezegd, handjes heb geschud en Loes voor de laatste keer in haar zij hebt gepord loop ik de deur uit. Een oase van rust. Helemaal overdonderd. In een moment van rust flitst mijn hele leven voorbij en realiseer ik me opeens wat ik heb.
De middag met deze mensen heeft mijn ogen niet geopend, het heeft mijn wenkbrauwen erbij gelift. We zijn niet bang voor zwaar gehandicapte mensen. We zijn bang voor de waarheid. Dit zijn geen mensen om bang voor te zijn, dit zijn mensen om diep in de ogen te kijken. Een spiegel voor onszelf. Toch ben ik geschrokken. Geschrokken van hoe het ook kan zijn, van hoe ik had kunnen zijn, bewust van de last en het verdriet dat een familie heeft. Aan de andere kant denk ik aan de gelukkige mensen die ik heb ontmoet. Die nog gewoon blij zijn met een dagje uit tussen de schapen. Ik weet dat geluk hem niet in materialisme zit. Geluk zit in jezelf.
Het respect wat ik heb voor de vrijwilligers van vandaag is enorm groot. Het geduld, de kalmte en de professionaliteit. Dag in, dag uit. Lachen en laten gaan zodra je de deur uit loopt. Ik ken mezelf, ik kan dit niet, nu nooit en nooit niet. Ik kan het met moeite één dag volhouden. Daar tegenover staat dat ik meerdere mensen een onvergetelijke dag mee heb zien maken. Ik schaam me voor mezelf. Voor mijn vooroordelen. Wat is nou één dag om iemand gelukkig te maken, het mooiste cadeau dat je kunt krijgen? Één dag in een mensenleven?
* Alle namen zijn gefingeerd in verband met privacy
